maandag 20 december 2021
SHARE Meets: Hoe Wickevoort een duurzame, vitale en sociale wijk wordt
De basis voor een lang, gezond, vitaal, sociaal en zelfstandig leven op landgoed Wickevoort stond centraal tijdens SHARE Meets. Daarvoor zorgen de inrichting en de stadsboeren die er hun plek hebben ingenomen. Op het zorgterrein van SEIN in Cruquius van 57 hectare komen in totaal 750 huishoudens in een groene omgeving. Ook werd een uitstap gemaakt naar de proef met geluidadaptief bouwen op Schiphol Trade Park, daarover verderop meer.
Gespreksleider van deze online bijeenkomst voor ondernemers op 15 december was Margo Spek van de gemeente. Bij de start stond zij stil bij de helaas onlangs overleden Florian de Clercq van landgoed de Olmenhorst. Nog maar een paar maanden geleden, op 6 oktober, was SHARE Meets bij de landgoedeigenaar fysiek te gast voor het thema innovatie, duurzaamheid en doorzettersmentaliteit.
Gezonde maaltijd
Als eerste spreker in de studio ontving Margo Spek wethouder Jurgen Nobel (woningbouw). Hij staat voor de taak om tot 2040 20.000 woningen te bouwen, en als de Noord/Zuidlijn doorgaat misschien nog 10.000 woningen daarbovenop. Nobel merkt een andere opstelling van woningzoekenden dan een aantal jaren geleden. “Mensen zijn niet alleen met hun huis bezig, maar met hun hele omgeving. Men vraagt zich af of er fijn kan worden gewoond. Is het er groen? Kun je er sporten? Bouwprojecten als Pionier Bols en Lincolnpark sluiten hier goed op aan. In Wickevoort kan dat ook allemaal. Wat deze plek uniek maakt zijn de stadsboeren die de bewoners van een gezonde maaltijd kunnen voorzien. Wonen, werken en gezond leven komen hier bij elkaar.”
Oudste bos
Wickevoort is het oudste bos van Haarlemmermeer. Al een flinke tijd is SEIN er gevestigd, een expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde met 300 cliënten. Geer Karman (gebiedsontwikkelaar AM) legde uit dat op Wickevoort de mensen elkaar gaan ontmoeten en er verbindingen ontstaan. “En er daardoor bijzondere dingen gaan gebeuren. Dat maakt ook dat je niet zomaar naar Wickevoort kunt verhuizen. Geïnteresseerden moeten een sollicitatiebrief schrijven. Dit leidt tot prachtige stukken proza. Wij kiezen vervolgens wie er het beste op Wickevoort kan komen wonen. Alleen degenen die echt graag op het landgoed willen wonen, krijgen hier een plek.”
Pakjeshub
Alle wijkbewoners zijn lid van een beheervereniging en samen worden er producten en diensten afgenomen op het gebied van autodelen en bijvoorbeeld gereedschap. Geer Karman: “Want waarom zou je allemaal een boormachine kopen als je die maar een paar minuten per jaar nodig hebt? Dat doe je duurzamer samen. Opvallend is ook een pakjeshub aan het begin van de wijk waar bedrijven hun bestellingen afleveren. Daarmee voorkom je dat er permanent koeriersbusjes over het landgoed rijden. Een parkbeheerder zorgt voor allerlei activiteiten zoals het gezamenlijk plukken van appels, het samen bakken van een taart en de afsluiting met een gezellige BBQ.” De openbare ruimte wordt niet van de bewoners maar van de gemeente die het beheer en het onderhoud gaat doen.
AM werkt graag aan dit soort gebiedsontwikkelingen. Wel hangt het volgens manager Nils Bonder af van de plek hoe dat uit de verf komt. “In Wickevoort hebben we letterlijk meer ruimte dan bijvoorbeeld bij het Bajeskwartier, de voormalige Bijlmerbajes in Amsterdam. Daar gaan we bijvoorbeeld meer de hoogte in, het is er immers dichter bebouwd.”
Bewoners oogsten zelf
Martin Verzijden en zijn zus Ada de Graaff-Verzijden lieten zich jaren geleden omscholen en gaan sinds die tijd als de Wickevoorter Stadsboeren door het leven. “De huidige manier van voedselproductie stond ons niet aan. We willen het graag zelf doen en hebben hier goede ervaringen. De producten van de dieren verkopen we direct aan de buren en de bredere omgeving. Twee van de drie percelen zijn al in gebruik. Met 10-tallen verschillende soorten groenten kunnen bewoners zelf komen oogsten. De oogst die overblijft, verkopen we in de boerderijwinkel met verse en biologische producten. In het midden van het gebied leggen we een fruitboomgaard aan. Ook komt er in de toekomst een klassieke boerderij, dat wordt de Hoeve Wickevoort met een restaurant.” Het bedrijf is van hen samen en ze worden geholpen door een groep van zo’n 40 vrijwilligers en vier stagiaires.
Bewoners staan klaar
De dit najaar opgeleverde huizen liggen direct naast de tuin van het boerenbedrijf, een aantal bewoners kijkt er zelfs rechtstreeks op uit. “Bij het verhuizen van de varkens van het ene naar het andere terrein stonden er bewoners klaar om mee te helpen. En toen er een varken mank liep belden bewoners dat ze zich zorgen maakten. Een goede verbinding met de buurt is heel fijn,” beaamt Martin Verzijden. Op de vraag van gespreksleider Margo Spek wat de nieuwe boeren nodig hebben, antwoordt hij dat financiering heel belangrijk is, of het is voor de fruitboomgaard of de onderkomens van de kippen of de varkens. Daarom is er ook een crowdfunding gestart om de plannen wat meer vaart te geven.
Groen en landschap zijn basis
Bram Breedveld van Landlab is verantwoordelijk voor de inrichting van Wickevoort. “Het is een levend landgoed waar met elkaar wordt gewoond en gewerkt en waar planten en dieren een plek hebben. Daarom briefen we de architecten bijvoorbeeld met Vogelbescherming hoe ze de woningen kunnen ontwerpen. Het wemelt van de vogel- en vleesmuiskasten op Wickevoort. Het groen wordt heel snel geplant na oplevering van de woningen. De structuur van het landschap is leidend, het is geen kwestie van woningen bouwen en na afloop hier en daar wat groen bedenken en neerzetten. Het groen en het landschap is de basis waarop je bouwt. Iedereen voelt ook de meerwaarde, het is gewoon prettig om in een groene omgeving te wonen. Op Wickevoort ben je constant in verbinding met de natuur.
Bram Breedveld geeft een voorbeeld: “Als je Wickevoort opkomt, ga je door een poort. Je komt in een andere wereld en een laan met kersenbomen. Zo’n haag bestaat uit verschillende soorten, vogels kunnen zich erin nestelen. Auto’s verdwijnen achter een haag die meteen al 1.80 meter hoog is, en dan wandel je naar een woning. De auto’s kunnen niet bij de voordeur worden geparkeerd. Er wordt net gewoond en ben heel benieuwd naar de reacties in de praktijk.”
Primeur: geluidadaptief bouwen
Geluid is een onderwerp dat niet zozeer voor Wickevoort maar voor de hele gemeente en omgeving van belang is. Het heeft zeker te maken met het onderwerp van deze SHARE Meets: lang, gezond, vitaal, sociaal en zelfstandig leven. Wie in het gebied rondom de Rijnlanderweg in Hoofddorp komt, moet ze hebben zien staan: een flink aantal gele gestapelde zeecontainers. Ze maken deel uit van een proef om gebouwen zo te ontwerpen dat er minder geluidsoverlast zal zijn, vooral ook in de buitenruimte. Hier wordt geschiedenis geschreven. Want het onderzoek in dit speciaal fieldlab op Schiphol Trade Park is van belang voor alle gebieden bij luchthavens over de hele wereld. Daarbij wordt naar drie onderdelen gekeken: de vormgeving van gebouwen, de gevelmaterialen en de inrichting van de openbare ruimte. De gemeente doet dat samen met TU Delft en AMS Institute. Marc Frowijn (gemeente Haarlemmermeer) en Martijn Lugten (TU Delft) toetsen of in de praktijk werkt wat is bedacht. Marc Frowijn: “De bedoeling is dat gewone omgevingsgeluiden kunnen doordringen, maar niet de geluiden waarvan je last hebt.” Hier komt de komende tijd meer nieuws over, als Marc en Martijn klaar zijn met hun onderzoek en de bevindingen gaan delen. Overigens blijven de containers die er nu staan, niet zo kaal. Onderdeel van de proef is dat er komende zomer beplanting wordt aangebracht om te kijken wat het verschil is met het staal waaruit de zeecontainers bestaan.
Uitzending terugkijken
De complete uitzending van SHARE Meets is hier terug te kijken. De volgende bijeenkomst is op 23 maart bij Pharos Hoofddorp dat in 2021 de SHARE Award won.
SHARE is een initiatief van Schiphol Group, Rabobank, Dura Vermeer, SADC, Schenk Makelaars en de gemeente Haarlemmermeer.
Foto: Martin Verzijden deed de afgelopen drie jaar op Wickevoort als stadsboer goede ervaringen op.