dinsdag 28 juni 2022
SHARE Meets Smart Circular: ‘Als het lukt voelt het net als een gouden medaille voor een sporter”
Een betere plek voor SHARE Meets over de 7 pijlers van de circulaire economie bij Groenland BV in Aalsmeer was bijna niet denkbaar. In een prettig tempo voerde gespreksleider Margo Spek van de gemeente de deelnemers langs een flink aantal inspirerende ondernemers.
Groenland BV zit met bloemen en planten in een enorm competitieve markt. CEO John Celie vertelde dat zijn focus het ‘milieu én mens' is. Hij wilde indertijd een bedrijf bouwen waar iedereen graag voor wil werken en klant wil zijn, en dat is hem gelukt. Als pijlers nam hij niet zoals veel anderen, de omzet, het marktaandeel en de grootte. John Celie bouwde een mooi pand en mooi kantoor in een omgeving die klopt. Zowel beneden de productie als boven.
“Op die manier ben ik de afgelopen jaren alleen maar door gegaan. Dan krijg je mensen om je heen die enorm blij zijn dat ze aan het werk zijn, soms ook bijna als een familie- of vriendengroep. Daardoor groei je min of meer vanzelf. Je moet wel een bepaald volume in de markt hebben. Ga ook de sociaal-maatschappelijke impact van je bedrijf bekijken. Als je een nieuwe klant aanboort of nieuwe leverancier kijkt, welke impact heeft dat op je bedrijf en je medewerkers? Als dat allemaal goed is, dan heb je waarschijnlijk een klant of leverancier te pakken die bij je bedrijf past,” is John Celie’s filosofie.
En hij ging verder: het gebouw is demontabel. “Als we wat anders willen, dan halen we de kolommen, de zijplaten en de dakplaten uit elkaar. Ze kunnen meteen worden hergebruikt. Het afvalwater recyclen we en we spoelen onze toiletten ermee door. We vangen regenwater op.”
Voor de Poolse medewerkers is er een Flower Tower die tegen de leefomgeving van Aalsmeer aan ligt. “Ik vind dat we voor de mensen moeten zorgen. Je moet ze niet wegstoppen in de polder, vijf kilometer fietsen om een winkel of sportvereniging te bezoeken. Dat moet je heel maatschappelijk gebalanceerd in de omgeving neerzetten. Dat was een heel lang traject voor de vergunning erdoor was.”
Celie’s kracht is zijn doorzettingsvermogen. “Ik denk dat veel ondernemers dat wel herkennen. Ik heb bijeenkomsten gehad waar ik net geen rotte tomaten tegen mijn hoofd kreeg. Mijn vrouw zei: houd er maar mee op. Weer een uitbreiding, weer een nieuw pand. Dat maak je het voor jezelf als ondernemer niet makkelijk, maar als het lukt, dan is het net de gouden medaille van een sporter. Dat is dan waar je het voor doet!”
Wat hem enorm verbaast is dat andere ondernemers zijn aanpak niet kopiëren. “Waarom zou je geen water recleyen en zonnepanelen nemen om stroom op te wekken? Je moet wel de kanalen vinden zoals subsidies waardoor het makkelijker wordt.”
John Celie stelt dat een ondernemer die de maatschappelijke en sociale impact in zijn bedrijf niet goed meeneemt, over vijf tot 10 jaar niet meer bestaat. “Als ondernemer moet je dat gewoon doen. Natuurlijk word je door de overheid wel gedwongen: wat doe je met je afval? Wat doe je met je carbon foodprint? Veel mensen denken ik dien mijn tijd wel uit. Maar we moeten het doen voor de volgende generaties op deze wereld, daar moeten we het voor doen.”
Verandering in volle gang
Margo Spek ging daarna in gesprek met Dennis Meerburg (Sustainability Team SADC). Hij vertelt over de kansen binnen de zeven pijlers van de circulaire economie en gaf concrete tips vanuit SADC. De verandering naar een circulaire economie is in volle gang. Vernieuwingen volgen elkaar in hoog tempo op. SADC speelt in de MRA-regio een actieve rol in deze circulaire transitie.
Zo vertelde hij het verhaal van een bestaand pand in Lijnden dat al zonnepanelen en LED-verlichting had. De gasketels werden vervangen door warmtepompen en vraaggestuurde ventilatie: is er niemand, dan gaat de ventilatie op een lager pitje. Ook werden er laadpalen geïnstalleerd. Dat betekende een investering van ruim 3 ton. Als meer ondernemers op het bedrijventerrein dit doen, heeft de provincie een flinke subsidie. De warmtepomp en WKO leverden jaarlijks een energiebesparing op van 80.000 euro waardoor de terugverdientijd heel acceptabel werd. Deze ondernemer deed dus vanuit duurzaamheid en hij deed net als wat John Celie doet: hoe kan ik van de energierekening zoveel mogelijk af komen want dat is een onzekerheid.
Zo zat hij vol met voorbeelden van ondernemingen die flink investeren in zonnepanelen, warmtepompen, laadpalen waarmee flinke CO2-besparingen zijn te bereiken. Uiteindelijk worden er enorme besparingen gehaald. Financieel gezien, met de hogere energieprijzen, zien we de terugverdientijden behoorlijk teruglopen.
Zijn verhaal is doorspekt van de subsidies en de fiscale maatregelen, zoals de SDE-subsidie en de investeringsaftrek, de VAMIL, de ISDE die voor heel specifieke partijen interessant is en bijvoorbeeld een subsidie van de provincie voor ondernemers die willen samenwerken. Er is echt hulp genoeg op het moment dat je de financiering niet voor elkaar krijgt. Een van de programma’s van SADC is het programma PHD, Projectbureau Herstructurering Bedrijventerreinen.
Stimuleren circulair ondernemen
De volgende spreker was Daniëlle Strating-Geijteman. Zij is teamleader en senior consultant van Rabo Sustainable Business Advisory. Via de Rabo Circulair Ondernemen Challenge wordt het hergebruik van grondstoffen en circulair ondernemen gestimuleerd. De resultaten van de eerste 200 Challenges zijn spectaculair. Ondernemers zien hun footprint slinken terwijl omzetten flink stijgen. Een derde van de deelnemende bedrijven heeft direct financieel voordeel behaald. Welke succesvolle voorbeelden zijn er?
De energietransitie neemt 55 procent van de CO2-uitstoot voor z’n rekening en de transitie naar een circulaire economie neemt 45 procent voor zijn rekening. Dat zijn best grote aantallen. En jammer is dat er de nodige aandacht uitgaat naar de energietransitie en minder naar de circulaire economie omdat dit toch vaak een beetje een vaag begrip voor veel ondernemers is. Onze grondstoffen zijn uitputtend en onze aarde kan minder verwerken dan wij willen. Op 12 april hebben we de aarde al een keer hebben opgegeten en uitgestoten zoveel als de aarde in een jaar tijd kan verwerken. Wij gebruiken meerdere keren per jaar de aarde. Wij willen naar een economie waarbij duurzaamheid volledig is geïntegreerd in alles wat het bedrijf doet.
Daniëlle Strating-Geijteman ging vervolgens in op de vier modellen waarlangs financieringsaanvragen worden getoetst op circulariteit. Het vraagt een andere manier van kijken. “Ook wij als bank moeten kijken naar andere manieren van financiering dan het traditionele model waarbij we een krediet verstrekken en een lening. Want dat is niet meer van deze tijd.”
Een goed voorbeeld van een model voor circulair gebruik, waarbij je moet denken aan het snel repareren, is bijvoorbeeld Fairphone. De telefoon kun je stukje voor stukje uit elkaar halen en opbouwen. Als consument kun je losse onderdelen kopen en zelf vervangen. SUNT bananenbrood is ook een bijzonder verhaal: ze kwamen in de havens van Rotterdam en Antwerpen gigantische bergen bananen tegen met een vlekje. Daarmee voldeden ze niet meer aan de wensen van de supermarkten. Ze maken er nu bananenbrood van dat bij heel veel supermarkten te koop is.
Alternatief voor piepschuim
Jan Berbee (Grown Bio) maakt een natuurlijk alternatief voor piepschuim uit reststromen uit de landbouw en de wortels van paddestoelen (myscelium). Het voedt zich met wat er in de bodem zit en groeit heel erg snel. Vorig jaar won hij de KVK innovatie Top 100. Met een achtergrond als deskundige in verpakkingen ontdekte hij een alternatief voor het blauwe championbakje. Dat was een verpakking van schimmels. Het waterafstotende en brandvertragende materiaal is voor veel doelen geschikt, van surfplank tot isolatie van een pand. Je kunt er gigantisch veel verpakkingen van piepschuim mee vervangen. Bij een Zweedse fabrikant van LED-lampen voor kassen offreerde hij een verpakking die 34 euro moest kosten. De fabrikant betaalde 2 euro 80 voor het piepschuim. Jan Berbee hield ermee rekening mee dat hij de opdracht niet kreeg, want waarom betaal je tien keer zoveel. Maar de lampenfabrikant deed het juist wel! Zijn lamp van bijna 2000 dollar ging naar de kwekers die niets met het piepschuin konden maar wel met Jans product. Want het kan tussen de planten en dan vergaat het, want het is compost. En nu worden lampen, tafels en stoelen van het materiaal gemaakt. “En die kun je voor een betere marge verkopen dan een verpakking. Het is waterafstotend en brandvertragend. Tot nu verdubbelt het bedrijf jaarlijks en dat is ook nodig. Jan zoekt partnerships met ondernemers die zeggen: gaan jullie het product maken, wij werken met jou en gaan het aan de man brengen.
Circulaire oplossing
Jaap Buis (Circular Plastics) ontwerpt en produceert kunststof verpakkingen. Plastic heeft niet altijd een heel goed imago. Maar als het weer terugkomt bij de leverancier, is het een machtig mooi product want het is sterk, licht en niet al te duur, vindt Jaap. Daarbij heeft hij de circular bag geïntroduceerd die ook bij Groenland wordt gebruikt. Als zij de bloemen van de kwekers krijgen, zit er een hoesje omheen en worden de boeketten verzameld in een circular bag. Die worden verzameld en door Nijssen Recycling opgehaald die ze naar Kras Recycling toe brengt die er weer korrels van maakt en daarna nieuwe hoezen. Dan heb je een circulaire oplossing. Hij zoekt nu distributeurs die circulair bags kunnen distribueren door heel Europa. De exporteurs van bloemen in Aalsmeer en Naaldwijk hebben een geweldig mooi netwerk, en als je die twee netwerken over elkaar plaatst heb je een heel mooi systeem waarbij je ook je afvalstromen hierheen kan halen en nieuwe dingen kan maken. We maken folie en etiketten, we maken pallets die terugkomen.
Van vertrekstaat tot koffiedik
Lisanne Addink is afgestudeerd als industrieel ontwerper en ontwikkelde via Verdraaid Goed van restmaterialen producten. Voor de NS ging ze in 2010 aan de slag met de gele vertrekstaten om er producten van te maken, met PostNL en hun brievenbuskasten en voor Rijkswaterstaat met de gele praatpalen. Deze zijn iconisch en uniek, maar koffiedik was er een die steeds vaker tegenkwamen, want steeds meer bedrijven gingen verse bonenkoffie schenken. Het koffiedik kwam heel vaak in de reguliere afvalstromen terecht. Het ging om flinke hoeveelheden. Intussen wordt via het bedrijf Coffee Based het koffiedik apart opgehaald en gecombineerd met een biosbased bindmiddel en maken ze een korrel waarmee ze producten maken. Afhankelijk van het bindmiddel kun je het composteren. Nespresso is de grootste klant die ze hebben en die het waardevol vindt dat de afvalstromen zoveel mogelijk een nieuwe bestemming krijgen, Dat was al voor het aluminium en is nu voor het koffiedik. Ze maken nu voor hen bijvoorbeeld notitieboeken, koffiekopjes, plantenpotten en setjes met onderzetters als relatiegeschenk.
Wat is SHARE Meets?
SHARE Meets is een gezamenlijk initiatief van Schiphol Groep, Rabobank, DuraVermeer, SADC, Schenk Makelaars en gemeente Haarlemmermeer. Een aantal keren per jaar wordt een bijeenkomst georganiseerd op een inspirerende locatie in de regio. Doel is om in een informele, interactieve setting concreet aan de slag te gaan en slimme innovaties te vertalen naar winstgevende businesscases.
Foto: John Celie leidt de SHARE Meets deelnemers rond in zijn bloemenhandel Groenland BV in Aalsmeer.